Spoleto is een stad die op het eerste gezicht opvalt, met de majestueuze Rocca Albornoz en de Ponte delle Torri, goed zichtbaar vanaf de straat. Dit zijn niet de enige symbolen van deze middeleeuwse stad, die een duizendjarige geschiedenis heeft en zelfs in de Romeinse tijd een belangrijk centrum was. Talrijke monumenten getuigen hiervan, zoals het Romeinse theater, het Romeinse huis en de boog van Drusus, in het lager gelegen deel van de stad.
Het historische centrum heeft een aanzienlijk hoogteverschil, zoals veel Umbrische middeleeuwse centra, maar de stad biedt tal van roltrappen waarmee u met minimale inspanning alle belangrijke monumenten kunt bezoeken. Om niet te verdwalen tussen de verschillende beklimmingen, zijn er kaarten bij elke ingang van het gebied.
Na het nemen van de roltrap die naar het bovenste deel van de stad leidt, is het mogelijk om een wandeling rond de Rocca Albornoz te maken of deze te bezoeken. In plaats daarvan kunt u, als u naar het stedelijke deel afdaalt, onmiddellijk de kathedraal van Spoleto bezoeken door de beroemde trap af te lopen.
Net buiten het centrum van Spoleto zijn de kerk van San Ponziano en de basiliek van San Salvatore ook van historisch belang, de laatste van Lombardische oorsprong, daterend uit de 4e-5e eeuw na Christus en een UNESCO-werelderfgoed.
Rocca Albornoz was het belangrijkste gebouw dat in 1359 door paus Innocentius VI werd gezocht om de gebieden van Midden-Italië terug te krijgen. Het fort dankt zijn naam aan de Spaanse kardinaal Egidio Albornoz, die namens de paus Matteo di Giovannello de leiding van de werken toevertrouwde.
Het rechthoekige kasteel wordt verdedigd door zes torens, met daarin twee binnenplaatsen: de Cortile delle Armi en de Cortile d'Onore. De Rocca werd echter niet alleen gebouwd als verdedigingswerk, maar ook als paleis om illustere gasten te verwelkomen . Door de eeuwen heen is het de residentie geweest van de rectoren van het hertogdom, van de gouverneurs van de stad en van pauselijke diplomaten. De beroemdste gast van het fort was Lucrezia Borgia, aan wie de naam van de Spiritata-toren lijkt te zijn opgedragen.
Binnen valt de Eregalerij op, de grootste zaal in de Rocca waar ceremonies en banketten plaatsvonden; ook niet te missen is de" Camera Pinta", met zijn karakteristieke fresco's. Tegenwoordig herbergt de Rocca het Nationaal Museum van het hertogdom Spoleto: zowel vondsten uit de hertogelijke periode als sculpturen en schilderijen uit de romaanse periode tot de renaissance zijn verdeeld over de twee verdiepingen.
De" Ponte delle Torri" verbindt de heuvel van Rocca Albornoz met Monteluco. Het was oorspronkelijk een Romeins aquaduct, dat in de middeleeuwen werd omgebouwd tot een brug. Ongeveer 80 meter hoog, 230 lang en gemaakt van lokale steen, valt het meteen op door zijn wonderbaarlijke structuur.
Aan beide zijden van de brug bevinden zich de Rocca Albornoz en de Fortilizio dei Mulini. Deze toren, nu een ruïne, werd gebruikt om de toegang tot de brug vanaf de kant van Monteluco te bewaken. Tot het begin van de 19e eeuw stond hier ook een molen die het water exploiteerde dat uit twee aquaducten kwam. Het water stroomde in een kanaal dat boven de muur was gegraven en dat de brug in tweeën deelt, waardoor ook een voetgangersstraat ontstond.
De kathedraal van Spoleto wordt ingeleid door een prachtige trap, die vanuit het bovenste deel van het dorp naar de Piazza del Duomo leidt. De kathedraal bestaat uit een renaissancistische portiek en een façade verfraaid met een prachtig mozaïek van de zegenende Christus van Sexternal en verfraaid met twee ordes van roosvensters. Naast de kerk staat een hoge klokkentoren, duidelijk zichtbaar vanaf het bovenste deel van de stad. Binnen in de kathedraal bevinden zich verschillende fresco's, waarvan de belangrijkste het laatste werk van Filippo Lippi is, de"Verhalen van de Maagd" tussen 1467 en 1469. In de rechterbeuk ziet u het grafmonument van Filippo Lippi, werk in opdracht van Lorenzo de' Medici met een inscriptie van Angelo Poliziano.
Met de kathedraal achter u, ziet u aan de rechterkant het Teatro di Caio Melisso, een van de meest elegante in Italië, gebouwd in de 17e eeuw en opgedragen aan de vertrouwde bibliothecaris van keizer Augustus, Caio Melisso. Daarnaast vinden we de" Kerk van het Gouden Manna" met een achthoekige trommel erachter, gebouwd in de 16e eeuw, als dank voor de overwinning op de Landsknechts die Rome binnenvielen.
Het Casa Romana werd ontdekt door de archeoloog Giuseppe Sordini tussen 1885 en 1886. Het dateert uit de 1e eeuw na Christus en wordt verondersteld te hebben toebehoord aan Vespasia Polla, de moeder van Vespasiano, die werd geboren in Norcia en veel eigendommen bezat in het gebied van Spoleto. Het heeft verschillende kamers en prachtige mozaïekvloeren, bijna intact.
Het Casa Romana maakt deel uit van het Palazzo Comunale-complex, dat bij de restauratie in 2007 is verrijkt met kunstwerken uit de voormalige gemeentelijke kunstgalerie. Het paleis is gebouwd in de Middeleeuwen, maar werd grotendeels herbouwd in de achttiende eeuw als gevolg van de aardbeving van 1703 die het ernstig beschadigde. Als bewijs van de middeleeuwse oorsprong is alleen de toren, die dateert uit de 13e eeuw, overgebleven.
Binnen in het paleis raden we een bezoek aan de Sala dei Duchi aan, met de portretten van de belangrijkste Longobardische hertogen van Spoleto aan het plafond, en aan de Sala Caput Umbriae, vanwege de decoraties. Het paleis heeft ook een interne kapel gewijd aan San Ponziano, een heilige die leefde in de 2e eeuw en patroonheilige van Spoleto.
Als u de weg vervolgt vanaf het Palazzo Comunale, kijkt u uit op Piazza del Mercato, een van de belangrijkste pleinen in Spoleto, een ontmoetingsplaats van historisch belang. Ook wel Piazza del Foro genoemd, hier was al sinds de Romeinse tijd een markt. Getuige van de oudheid van het plein is ook de Boog van Drusus en Germanicus(of kortweg Boog van Drusus), daterend uit de eerste eeuw na Christus en duidelijk zichtbaar vanaf het plein langs de hoofdstraat. Het is een boog ter ere van Drusus Minor en Germanicus, zonen van keizer Tiberius.
Een ander monument dat opvalt is de Fontana di Piazza, daterend uit de 18e eeuw en ook wel de"Fontein met de klok" genoemd vanwege een karakteristieke klok erboven. Vroeger werd de ruimte ingenomen door de lang verlaten romaanse kerk van San Donato, waarvan vandaag alleen de bogen en traveeën overblijven in de aangrenzende Via dei Duchi, bezet door middeleeuws ogende winkels.
Het Romeinse theater, gebouwd in de eerste eeuw voor Christus, heeft nog steeds 27 trappen voor toeschouwers, het podium en de ruimte gereserveerd voor het orkest en koor met de vloeren nog steeds gekleurd. Het Romeinse theater is nog steeds actief en organiseert soms de georganiseerde shows en concerten.
Door de eeuwen heen werden ter plekke het klooster van Sant'Agata en het Palazzo Corvi gebouwd. De eerste herbergt momenteel het Nationaal Archeologisch Museum van Spoleto, voornamelijk gewijd aan archeologische vondsten uit de Romeinse tijd tot de 4e eeuw na Christus. De route eindigt met een bezoek aan het Romeinse theater.
De kerk van San Ponzano bevindt zich in het onderste deel van Spoleto, net buiten het historische centrum, waar het handig kan zijn om te parkeren om de roltrap in het stadscentrum te bereiken.
Opgedragen aan San Ponziano, patroonheilige en martelaar van de stad, is het een belangrijke middeleeuwse kerk uit de 12e eeuw, met een prachtige crypte met tal van waardevolle fresco's. Omdat het echter buiten het stadscentrum ligt, geniet het nog steeds niet van veel toerisme.
Niet ver van de kerk van San Ponziano, in de tegenovergestelde richting van het stadscentrum, ligt de kerk van San Salvatore, een UNESCO-werelderfgoed als een van de plaatsen van de Longobardische macht in Italië, daterend uit de 4e-5e eeuw na Christus . De oorsprong is funerair, omdat het werd gebouwd ter ere van de martelaar San Concordio, die vlakbij begraven lag. Vervolgens, in 814, kreeg het de naam"San Salvatore", na een herstructurering die op die datum werd uitgevoerd, een gemeenschappelijke benaming voor de kerken van die tijd. De kerk heeft drie beuken en is nu ontdaan van alles behalve het stucwerk op de contragevel en enkele elementen van het picturale apparaat in de apsis. Dit heeft het niet beroofd van de sfeer die het buitengewoon mooi en scenografisch maakt.